مراحل التیام زخم با چسب زخم-مرحله سوم

چسب زخم التیام دهنده زخم – مرحله سوم

اهداف جلسه: 

١- تقسیم بندی زخم ها از نظر پاکیزگی
٢- زخم های باز و بسته

٣-١) تقسیم بندی زخم ها از نظر پاکیزگی

این سیستم طبقه بندی زخم ها را بر طبق آلودگی آن ها بوسیله باکتری و خطر عفونت آن ها تقسیم بندی می کنند .
الف) زخم های تمیز (Clean Wounds ) : زخم های غیرعفونی جراحی هستند که التهابی در آن ها وجود ندارد و به مجاری تنفسی، گوارشی، تناسلی یا مجاری غیرعفونی ادراری باز نشده است. زخم های تمیز را بصورت اولیه می بندند و در صورت لزوم توسط درناژ تخلیه می شود. احتمال عفونت زخم تمیز بین یک تا 5 درصد است. مانند جراحی های ترمیمی، تعویض دریچه میترال، بیوپسی سینه در زنان .

ب ) زخم های تمیز آلوده ( Clean –Contaminated Wouds ) : جزء زخم های جراحی است که تحت شرایط کنترل شده به مجاری تنفسی، گوارشی، تناسلی یا مجاری غیرعفونی ادراری سرباز کرده ولی آلودگی غیرعادی در آن ها وجود ندارد. امکان عفونت زخم تمیز آلوده بین سه تا یازده درصد است مانند :  برداشتن رحم، برداشتن کل پروستات، برداشتن برونش .

ج) زخم آلوده ( Contaminated Wounds ) : شامل زخم های جراحی و باز و تازه و اعمال جراحی همراه با بروز اختلالات عمده در تکنیک استریل یا خروج مقدار قابل توجهی از محتویات روده هاست. برش در محلول های مبتلا به التهاب حاد و بدون عفونت نیز مشمول طبقه بندی آلوده می شود احتمال عفونت زخم یک تا هفده درصد است، مانند برداشتن آپاندیس سوراخ شده، لاپاراتومی ( Laparatomy ) برای روده سوراخ شده می باشد.


د) زخم های عفونی یا کثیف ( Dirty and Infect wounds ) : زخم هایی هستند که بعد از عمل توسط ارگانیسم هایی هستند که بعد از عمل توسط ارگانیسم هایی که قبل از عمل در میدان جراحی وجود داشته اند ، ایجاد می شود . زخم های تروماتیک که بافت های مرده در داخل آن باقی مانده اند و زخم هایی که در محل های مبتلا به عفونت بالینی یا همراه با پارگی احشاء ایجاد شده اند، جزء زخم های کثیف یا عفونی هستند. احتمال عفونی شدن زخم بیش از 27 درصد است مانند انسزیون و درناژ دمل یا آبسه چرکی .

٣-٢) زخم های باز و بسته

هرگاه در اثر عوامل مختلف قسمتی از پوست بدن تغییر شکل دهد و این تغییر شکل باعث خروج خون از بدن شود، زخم باز ایجاد می شود که در این نوع از زخم خون ریزی در بدن قابل دیدن است.
انواع زخم های باز 
زخم های شکافدار یا بریدگی‌ها :  در این زخم دیواره زخم منظم و مستقیم است که با وسایل برنده مثل چاقو، شیشه و غیره ایجاد می‌شود این زخم ها می‌تواند سطحی باشد که تنها لایه‌های بیرونی پوست از بین می‌رود و یا عمقی باشد که می‌تواند تمام ضخامت پوست و یا نسوج زیر پوستی، عضلات، عروق خونی و اعصاب را درگیر کند. این زخم ها همراه با خونریزی زیاد و التیام سریع می‌باشد. 

زخم های پاره پاره : در این نوح زخم لبه‌های زخم نامنظم و ناهموار هستند و ممکن است بر اثر تماس با سیم خاردار برخورد ترکش خمپاره و یا گاز گرفتگی حیوانات ایجاد شود التیام این زخم به کندی صورت می‌گیرد و خونریزی کمتری دارد و معمولا آلوده هستند. 

زخم های کنده :  در این نوع زخم قسمتی از پوست از بدن جدا می‌شود و گاهی اوقات نسج زیر جلدی و عضله نیز کنده می‌شود که می‌تواند ناقص یا کامل باشد گاهی قسمت کنده شده در نزدیکی بدن مجروح پیدا می‌شود که در این صورت باید آن را همراه مجروح انتقال داد. 

خراشیدگی :  معمولا براثر ساییده شدن یا سر خوردن روی سطح زبر به وجود می‌آید. که لایه سطح پوست خراشیده می‌شود و زخم به رنگی قرمز روشن و با لکه‌های کوچک خون همراه است. این زخم نسبت به زخم های دیگر خفیف تر و سطحی‌تر است و اغلب آلوده به غبار و کثافت است و به سادگی عفونی می‌شود. 

زخم های سوراخ شده :  در این نوع زخم ها ممکن است دیوار زخم منظم باشد، خونریزی کم و التیام به کندی صورت می‌گیرد. مانند زخم های چاقو، گلوله، سوزن، خار گیاه و حتی تیزی نرده.  در این زخم ها ممکن است صدمه داخلی شدید باشد اگر زخم عمیق باشد به علت نفوذ غبار یا ذرات ریز آلوده امکان عفونت وجود دارد. ضمنا زخم های سوراخ شده خود به دو دسته تقسیم می شوند:
الف) زخم گلوله : مانند ورود گلوله به بدن که ممکن است در بدن باقی بماند و یا این که از بدن عبور کند که در این صورت دو منفذ در بدن ایجاد می‌شود. این زخمها اغلب آلوده هستند به علت این که گلوله نسوج آسیب دیده گرد و غبار و ذرات لباس به داخل زخم کشیده می‌شوند و به همین دلیل زخم گلوله را باید آْلوده فرض کرد ضمنا زخم گلوله ممکن است منظم نباشد چون استخوان می‌تواند مسیر گلوله را منحرف کند. 
ب‌) زخم خنجر: مانند چاقو ، میخ یا سایر اجسام نوک تیز که در زخم می‌ماند. 

پیشگیری از کزاز در زخم باز 
کزاز بیماری خطرناکی است که معمولا در اثر وجود باکتری کزاز (تتانوس) در خاک و ورود آن به زخم ایجاد می‌شود. این باکتری در زخم یک سم خطرناک تولید می‌کند که سبب آسیب به دستگاه عصبی و فلج شل و یا اسپاسم و گرفتگی عضلات (بخصوص فلج عضلات تنفسی) می‌شود. 
چون درمان کزاز بسیار مشکل است، بهترین کار پیشگیری با واکسیناسیون می‌باشد. درصورتی که بیش از 10 سال از تاریخ آخرین واکسن مصدوم گذشته باشد، باید هم واکسن کزاز و هم پادتن ضد کزاز تزریق کند.

زخم های بسته 
زخم بسته عبارت است از صدمه و ضایعه دیدن بافت های داخلی بدن، بدون اینکه راه ارتباطی به بیرون و سطح بدن داشته باشند. این زخم ها معمولا نتیجه تحت فشار قرار گرفتن بوسیله اشیاء سنگین می‌باشد. 
در این نوع زخم احتمال دارد، اعضا داخلی نرم و توخالی پاره شده و یا له شوند و نیز استخوان ها دچار شکستگی شوند بدون این که از بیرون قابل دید باشند. زخم بسته از یک کوفتگی زیر پوستی ساده تا پارگی و سوراخ شدگی اعضا داخل بدن متغیر است. به عنوان مثال له شدگی یا پارگی کبد، ریه و یا طحال و ...  می‌تواند به صورت کوفتگی روی پوست آن قسمت و یا حتی بدون علایم قابل دید (آسیب های مخفی) اتفاق بیافتد. 

انواع زخم بسته 
زخم های کوفتگی (کوبنده): ضربه غیر برنده به بدن می‌تواند باعث له شدن و جداشدن لایه‌های عمقی‌تر پوست و نسوج زیر جلدی شود بدون این که خونریزی قابل رویت باشد. در اثر آسیب دیدگی سلول ها و عروق خونی مایع و خون در نسج آسیب دیده زیر پوست تجمع پیدا می‌کند و باعث ایجاد تورم و درد می‌شود و به رنگ های سیاه ، آبی و یا کبود مشخص می‌گردد. مانند خوردن چکش روی ناخن و غیره. تجمع موضعی خون در داخل بافت ها را هماتوم گویند. 

زخم های له شده (له شدگی) : در این جا دیواره زخم نامنظم و خونریزی زیاد است و التیام به کندی صورت می‌گیرد. در صورتی که ضربه بسیار شدید باشد احتمالا علاوه بر آسیب وسیع به نسج نرم شکستگی هم به همراه دارد. این گونه مصدومین اگر له شدگی شدید داشته باشند معمولا علائم شوک هیپوولمیک یا شوک ناشی از کاهش حجم خون را نشان خواهند داد. 

منبع:tebyan.net