کاهش فشار از پوست :
علاوه بر بررسی همیشگی پوست روش مهم دیگرجهت پیشگیری از فشار بر روی زخم وجود داردکه با تغییر وضعیت ، فشار از روی ناحیه استخوانی پوست کم می شود . هدف از کاهش فشار بر روی پوست رسیدن جریان خون به پوست است . اگر فشار برروی پوست کم نشود تحت فشار قرار گرفتن خون خارج از رگ های خونی ادامه خواهد یافت و خونرسانی به پوست انجام نمی شود که پوست سالم بماند .
از چه طریقی می توان فشار پوست را از پاها کم کرد .
در تصویرA - وضعیت قرارگیری پا در تخت بگونه ای است که : فشار برروی پوست و عروق خونی وجود دارد .
در تصویر B – وضعیت قرارگیری پا در تخت به گونه ای است که : هیچ نوع فشار وجود ندارد .
وضعیت پاها و پاشنه
از چه طریق می توان فشار برروی پوست را درتختخواب کم کرد :
از برنامه تغییر وضعیت بدن استفاده کنید که اجازه نمی دهد قرمزی بر روی برجستگی های استخوان ظاهر شود . بسته به نوع بدن بیمار برنامه تغییر وضعیت بدن را از 2 تا 5 ساعت انجام دهید ( تغییر وضعیت بدن از پهلو به پشت و از پهلو به پهلو)
می توان مدت زمان بین تغییر وضعیت بدن را با افزودن 30 دقیقه به مدت زمان تغییر وضعیت افزایش داد و سپس جهت قرمزی پوست را بررسی شود .
الف - وضعیت خوابیده به شکم :
Prone Position Padding
بیمار می تواند بدون خطر برای مدت 8 ساعت با استفاده از بالش های حجیم ، سفت و تشک کوچک دمر بخوابد .
سر : .بالش کوچک زیر سر را حمایت کند . اندازه بالش به راحتی شخص بستگی دارد . پوشش بیمار از جنسی نباشد که پوست را تحریک کند .
قفسه سینه : از یک بالش یا بیشتر مطابق با راحتی بیمار استفاده کنید .
ران ها : بالشتک در بالای زانوها قرار دهید تا ازقرمز شدن پوست پیشگیری کند .
ساق پا : زیر ساق پا بالشتک قرار دهید که پاها را بحد کافی بلند کند و ازفشار برروی پنجه پا جلوگیری شود ( همچنین به جلوگیری از رشد ناخن ها در انگشتان کمک می کند ) و اجازه می دهد پنجه ها از انتهای تخت عقب کشیده شود . پاها در زاویه مستقیم نسبت به تنه باشد .
بین زانوها : بین زانوها بالشتک قرار دهید که زانوها و قوزک را جدا از هم نگه دارد چنانکه زخم های فشاری پیشرفت نکند .
هشدارها : از حوله های تا کرده یا پتو بجای بالشتک یا بالش ها استفاده نکنید زیرا می توانند خیلی سخت و سفت باشند و تخریب پوست را باعث شود .
خوابیدن برروی شکم به در شب دو دلیل مهم است :
· هم شما و هم هرکسی که برای تغییر وضعیت به شما کمک می کند می تواند 8 ساعت خواب یا استراحت کامل داشته باشد .
· در حالت خوابیده به شکم مفصل ران راست می شود و به پیشگیری از سفتی لگن و زانوها کمک می کند .
· وضعیت های متناوب دیگر وضعیت پهلو به پهلو همچنین وضعیت خوابیده به پشت می باشد .
ب - وضعیت خوابیده به پهلو با قرار دادن بالش پشت بدن
Side Position Padding
سر : .بالش کوچکی زیر سر را حمایت کند . اندازه بالش به راحتی شخص بستگی دارد . پوشش بیمار از جنسی نباشد که پوست را تحریک کند .
پشت : پشت بدن را حمایت کنید که وضعیت پهلو را حفظ کند . زیرا لگن عقب کشیده می شود و از غلتیدن به پشت برروی ساکروم ( استخوان خاجی ) جلوگیری کند .
لگن : بالا و پایین مفصل لگن بالش قرار دهید . هنکامیکه بالش ها بطور صحیح قرار گرفتند یک دست صاف می تواند بین بدن و تخت قرار بگیرد تا مطمئن شوید که فشار کم شده است . اگر فشار کم نشده است یک بالش دیگر می تواند اضافه شود .
زانو : بالای مفصل زانو بالش قرار دهید .
کم کردن فاصله بین پاها : بالش از طول بین پاها قرار دهید که از فشار بروی مفصل زانو و قوزک پا جلوگیری کند .
نکته : پاها مستقیما برروی یکدیگر قرار ندارد .
ج- وضعیت خوابیده به پشت :
Supine (Back) Position Padding
سر : بالش کوچک زیر سر را حمایت کند . اندازه بالش به راحتی شخص بستگی دارد . پوشش بیمار از جنسی نباشد که پوست را تحریک کند .
پشت : بالشتک زیر قسمت تحتانی پشت قرار دهید تا بالا بودن ساکروم میسر باشد. این کار فشار را برروی ناحیه ساکروم کم می کند و خستگی عضلات را در پشت کم می کند .
زانوها : خمیدگی در زانو یک انحناء طبیعی است . از بالشتک بالای قسمت پشت ناحیه زانو استفاده کنید. توجه کنید از بالشتک در قسمت پشت ناحیه زانو استفاده نکنید .
قوزک ها : یک بالشتک کوچک در پشت پاشنه لازم است که کشش را برروی ساق پا کم کند همچنین پاشنه باید دور از تخت باشد که از تخریب پوست جلوگیری کند .
پاها : یک تکیه گاه نرم برای پا قرار داده می شود که اجازه دهد قسمت تحمل کننده وزن را برروی قسمت برآمده پا شبیه سازی کند .
بین قسمت تحتانی پا : یک بالشتک یا بالش بین زانو قرار دهید که حداقل از کار افتادگی را در زانو و مفصل قوزک باعث شود .
هشدار : به هیچ وجه از حوله های تا کرده یا پتو بجای بالشتک یا بالش ها استفاده نکنید زیرا می توانند خیلی سخت و سفت باشند و سبب تخریب پوست شود .
چگونه فشار پوست را در صندلی چرخدار کم کنیم ؟
تغییرات وزن :
تغییرات وزن از ضروریترین تکنیک ها جهت پیشگیری از فشار برروی پوست و عضلات ساکروم و هریک از مفصل لگن می باشد و از میزان تحمل پوست در همه اوقات آگاه باشید.
استفاده از بالش یا کوسن :
استفاده از یک بالش برای صندلی چرخدار ضروری است زیرا بالش ها کاهش فشار را فراهم می کنند و با توزیع وزن در پیشگیری از زخم های فشاری کمک می کنند . استفاده از بالش توسط فیزیوتراپیست توصیه می شود .
اگر در بالش ها از هوا استفاده می شود بررسی کنید که آن بطور صحیح پر شده است .
بررسی کنید که کوسن یا بالش مورد استفاده برای صندلی چرخدار محکم است و وضعیت آن خوب است و اگر استحکام خود را از دست داد سریعا آن را جایگزین کنید فقط از کیفیت خوب استفاده کنید . پلی یورتن بتراکم 2 / 1 و فشردگی 30 تا 35 توصیه می شود .
تشکچه های روی ویلچر دارای دو نوع بادی و اسفنجی هستند . تشکچه بادی از دو لایه لاتکس زیرین و رویی تشکیل شده که در سطح خود حبابچه هایی مملو از هوای متراکم قابل تنظیم توسط دریچه دارد و هنگام استفاده از آن ، وزن فرد در سطح نشیمنگاه بصورت یکسان تقسیم می گردد .
تشکچه اسفنجی :
از جنس فوم جهت استفاده افراد با وزن های مختلف تهیه شده و قابلیت تغییر ارتفاع در سطح نشیمنگاه را با توجه به راحتی فرد ویلچر سوار دارد .
دو نوع دارد :
1. تشکچه خرده فشرده شده
2. تشکچه اسفنجی دو حالته
- همچنین تشک مواج هم از لوازمی است که در برداشت مداوم فشار از روی نواحی تحت فشار بدن در بیماران های ریسک (پر خطر) بسیار موثر می باشد . این وسیله مجموعه ای از سلول های حاوی هواست که به یکدیگر مرتبط می باشند و توسط پمپ مخصوص بطور یک در میان پر و خالی می شوند .
• در مواردی از تغییر وزن بدن ممکن است نیاز باشد پهنای صندلی را تغییر دهید .
هرگز از لاستیک یا حلقه های هوا استفاده نکنید آنها خطرناک هستند زیرا جریان خون پوست داخل پا را مسدود می کند .
نکته : تغییر وزن ضروری است . کوسن یا بالش ها تنها از زخم های پوست پیشگیری می کند .
همچنین :
مطمئن شوید رکاب های صندلی چرخدار در ارتفاع مستقیم بالا جهت بیمار تنظیم شده است . اگر رکاب های پا خیلی بالا تنظیم شو د بروی مفصل لگن فشار وارد خواهد کرد .
روی صندلی چرخدار راست بنشینید .کاهش فعالیت به فشار اضافی انتهای استخوان های عقب منجر می شود .
برروی یک طرف تکیه نکنید .
مراقبت روزمره از پوست را بکار ببرید .
پیشگیری از زخم های پوست :
جدیترین مسئله در افراد ضایعه نخاعی نگهداشتن سلامت پوست است . پوست سالم بی عیب است پوست خوب با روغن های طبیعی چرب می شود و با خونرسانی خوب تغذیه می شود . پوست با رژیم غذایی خوب ، بهداشت خوب ، معاینه منظم و کاهش منظم فشار سالم باقی می ماند .
بهداشت
بیمار باید پوست را سالم و خشک نگه دارد ، پوستی که بطور مکرر با ادرار، عرق یا مدفوع مرطوب می شود احتمالا بیشتر تخریب می شود . پوست را بعد از حمام خوب خشک کنید اما با حوله محکم مالش ندهید چون پوست می تواند دچار آسیب شود . ممکن است شنیده باشید که الکل را بالای ناحیه استخوان ماساژ دهید و برای سالم نگه داشتن پوست بیمار خوب است اما توجه کنید الکل بیرون پوست را خشک و خشکیده می کند . سلامت پوست را بررسی کنید .
رژیم غذایی و مایعات
پوست بدن جهت تغذیه و بازسازی سلول های خود به مقدار معینی ویتامین و مواد معدنی نیاز دارد . لذا فرد باید رژیم غذایی متعادل داشته باشد که شامل میوه ، سبزیجات ، نان، حبوبات و سیب زمینی، شیر و فراورده های لبنی ، گوشت ماهی و انواع مرکبات حاوی ویتامین C می باشد . ضمن رعایت در مصرف نان و چربی که می تواند سبب افزایش وزن شود .
تمرینات بدنی : تمرینات منظم بدن هم می تواند گردش خون را بخوبی برقرار نماید . همچنین سبب می شوند وزن بدن افزایش نداشته باشد .
چون اضافه وزن می تواند سبب افزایش فشار روی قسمت های استخوانی بدن شود .
ورزش هایی مثل یوگا و شنا و نیز ورزش های مورد علاقه فرد در صورتی که با درد همراه نباشد ، توصیه می شود .
از سوی دیگر کم وزنی هم می تواند سبب ایجاد فشار روی قسمت های استخوانی بدن شود . چون افراد کم وزن عضله و چربی کمتری دارند همچنین ممکن است سوء تغذیه نیز داشته باشند و ویتامین و مواد معدنی کافی مورد نیاز بدن را دریافت نکند . لذا این افراد در حفظ سلامت پوست و بهداشت پوست بدن با مشکلات بیشتری مواجه می شوند .
اطلاعات لازم جهت پیشگیری از زخم های پوست
انجام دهید :
• مطمئن شوید پدال های پا در صندلی چرخدار نسبت به بلندی صحیح تنظیم شود .
• از تشکچه روی ویلچر یا یک بالش یا کوسن توصیه شده برروی صندلی چرخدار استفاده کنید .
• در صندلی چرخدار راست بنشینید ( کاهش فعالیت یا خمیده بودن سریعا به تخریب زود پوست بالای عقب استخوان خاجی منتهی می شود )
• هنگامیکه کفش های تازه می پوشید پاها را بدقت بررسی کنید . کفش نباید خیلی تنگ یا بزرگ باشند .
• از جوراب حمایت کننده ( ساپورت ) استفاده کنید .
• پوست را تمیز نگه دارید ، باقی ماندن ادرار برروی پوست می تواند به ایجاد مشکل منتهی شود .
• از یک تشک محکم ( نه سفت ) استفاده کنید که تکیه گاه برای بدن ایجاد می کند . تشکچه روی ویلچر بطور منظم به پخش شدن وزن بطور یکنواخت کمک می کند .
• دمر خوابیدن مفصل ران را به خارج می کشد . همچنین این وضعیت فشار را بیشتر بطور یکنواخت پخش می کند و شانس کمتر برای ایجاد زخم ها می باشد .
• صندلی چرخدار خود را به جلو حرکت دهید یا وزن خود را هر 15 دقیقه در روی صندلی چرخدار جابجا کنید .
• اگر پوست شما خشک است از کرم های چرب کننده استفاده کنید
• به یاد داشته باشید حتی تغییر بسیار جزئی در وضعیت تا حدی کمک کننده است .
انجام ندهید :
• از حلقه لاستیک هوا یا هر نوع حلقه استفاده نکنید ، اینها مقداری فشار در جایی که نمی خواهید ایجاد می کند و جریان خون پوست در داخل حلقه مسدود می شود .
• کمر بند بهداشتی نپوشید که می تواند به زخم های فشاری منتهی شود .
• لباس با وزن سنگین ، لباس زیر نایلونی یا لباس سفت نپوشید .
• اسباب در جیب های شلوار یا برروی صندلی چرخدار نگذارید .
• برروی پوست خشک الکل استفاده نکنید .
• در تخت با بالابردن سر به مدت طولانی ننشینید این موارد باعث می شود پوست بالای انتهای تحتانی نخاع فشرده شود و می تواند به زخم ها منتهی شود .
• هرگز بیمار روی ویلچر یا تخت کشیده نشود ، بلکه بایستی برای جابجایی ، او را بلند نمود .
درمان :
بهترین نتایج درمانی زخم بستر ، ناشی از بکارگیری یک کادر منظم از متخصصین خواهد بود و نیز شامل اقدامات ذیل می باشد :
1. انجام مراقبت صحیح :
- مراقبت پوستی و بهداشت مناسب
- پرهیز از خشکی پوست
- مهمترین نکته در مراقبت این بیماران ، کم کردن فشار است .
- با تغییر وضعیت حداقل هر 2 ساعت یکبار ، از بدتر شدن روند زخم جلوگیری کنید .
- از تشک مواج استفاده شود که می تواند فشار را از نواحی تحت فشار (روی برجستگیها و نواحی استخوانی) کاهش دهد .
- تشکچه روی ویلچر هم می تواند سبب کاهش فشار در وضعیت نشسته بیمار شود و در هنگامیکه زخم بخصوص در ناحیه نشیمنگاه است ، بسیار کمک کننده است .
- مرتباً ملحفه های بیمار خشک باشد و یا از پانسمان ضد نفوذ آب استفاده کنید .
2. کنترل عفونت
• زخم را تمیز نگه دارید .
• در هر بار تعویض پانسمان ، زخم را به آرامی نرمال سالین شستشو دهید .
• از آنتی سپتیک و پاک کننده هایی مثل بتادین جداً پرهیز شود بخاطر اینکه نسبت به تشکیل بافت های گرانولاسیون جدید ، سیتوتوکسیک هستند .
• لازم است منطقه بافت مرده جداسازی و دبرید شود .
• مراقب آلوده شدن زخم باشید ( سرایت از محل زخمهای دیگر – یا ادرار و یا مدفوع )
• زخمهای عفونی ممکن است بوی عفونت داشته باشد و تغییر رنگ دهد و یا حتی ترشح چرکی داشته باشد
• در صورت عدم بهبود پوست طی چند روز پس از شروع درمان و نیز بروز علائم عفونت ، آنتی بیوتیک توسط پزشک تجویز می شود .
3. حمایت تغذیه ای از بیمار
• به محض پذیرش بیمار با یک متخصص تغذیه مشاوره شود زیرا که بایستی بهترین رژیم غذایی جهت بهبود بیمار تعیین گردد .
• کمبودهای تغذیه ای بایستی جبران شود ( ویتامین C، ویتامین K و روی )
• مصرف مایعات کافی نیز توصیه می شود .
• اگر بیمار مبتلا به سوء تغذیه باشد ، توانایی ساخت کافی پروتئین برای اصلاح بافت تخریب شده ندارد و ضروری است مداخلات تغذیه ای شامل تجویز مکمل های تغذیه ای و مواد مغذی برای بیمار آغاز گردد . ویتامین ها و مواد معدنی با دوز صحیح توسط متخصص تغذیه در صورت لزوم تجویز می شود .
• شواهدی در دست است که رژیم پر پروتئین به بهبود زخم کمک می کند بنظر می رسد این رژیم خصوصا در بهبود زخم هایی که در 8 هفته بهبود نمی یابند ، کمک کننده است .
4. بررسی روزانه
همانطور که در این مقاله عنوان شد هر فرد بایستی روزانه نسبت به بررسی و کنترل محل های مستعد فشار اقدام نماید .
• از تشکچه روی ویلچر به طور مناسب نگهداری نماید .
• هنگام قرار گرفتن در موقعیت های پر خطر مانند مسافرت ها بعلت نشستن طولانی مدت در خودرو یا هواپیما توجه خاص داشته و برنامه رفع فشار خود را ادامه دهد .
• از خشکی پوست اجتناب و از مرطوب کننده ها استفاده نماید .
• از مصرف سیگار پرهیز نماید .
• استحمام روزانه و مراقبت بهداشت مناسب پوست را هیچگاه فراموش نکند .
• در بررسی روزانه نواحی تحت فشار ، هم بصورت مشاهده ای و هم بصورت لمسی معاینه دقیق داشته باشد .
• در لمس بایستی به مواردی همچون گرمی ، سفتی و ادم توجه کند . زیرا آسیب پوست ممکن است با مشاهده معمولی قابل شناسایی نباشد .
• هنگام نشستن روی ویلچر باید هر 15 دقیقه یکبار ، حداقل خود را از روی ویلچر بلند کند .
• چرخش متناوب در تخت و در هنگام دراز کشیدن را فراموش نکند .
مهمترین مسئله در درمان این است که بتوان در مراحل اولیه ، زخم بستر را تشخیص داد و از پیشرفت آن جلوگیری کرد و لازمه آن نیز داشتن آگاهی کافی از سوی فرد بیمار در این زمینه می باشد .
منبع :isaarsci
