زخم بستر چیست ؟
زخم بستر زخمی است که در نواحی تحت فشار بدن ، در بی حرکتی مداوم ( می تواند 24 ساعت باشد ) ، به علت کاهش خونرسانی موضع ایجاد می شود .
نواحی تحت فشار :
ناحیه باتکس ( باسن ) _ پاشنه پا _ آرنج ها
علائم :
علائم اولیه میتواند شامل: حس حرارت در ناحیه تحت فشار _ مشاهده قرمزی . یه چنین زخمی زخم درجه یک می گویند
درزخم بستر درجه 2 : می توان یک زخم کوچک را با قرمزی و التهاب
زخم در جه 3 عضلات را در بر می گیرد و شامل چرک و سلولهای مرده است .
زخم در جه 4 آنقدر عمیق است که به استخوان رسیده و آن را نیز درگیر کرده است .
توجه داشته باشید که زخم بستر مانند کوه یخ است یعتی بافتهای زیرین بیشتر از آنجه به نظر می رسد درگیر شده اند .
پیشگیری :
پیشگیری از زخم بستر بسیار آسان است .
1جابجا کردن بیماری که قادر به حرکت نیست روی تشک به 4 طرف طی شبانه روز . ( هر هشت ساعت یک بار حداقل )
2. ملافه تشک نباید خیس باشد . نباید سر باشد تا مریض روی آن سر بخورد . زیرا باعث اصطکاک پوست و آسیب آن می شود . نباید چروک باشد .
3. کنترل مداوم نواحی تحت فشار از نظر حرارت و خونرسانی بافت با لمس ناحیه . محل نبای داغ باشد . اگر انگشت خود را روی آن کمی فشار دادید و بر داشتید باید سریع صورتی شود .
4. ماساژ مداوم نواحی تحت فشار .
5. استفاده از تشک های هوا که فشار را یک نقطه متمرکز نمی کنند .
درمان .
برای زخم درجه 1 جابجا کردن مداوم بیمار و ماساژ ناحیه به طور مداوم و نخوابیدن بیمار به روی زخم بستر . و اجرائ تمام موارد ذکر شده در پیشگیری .
برای زخم درجه 2 : مانند زخم درجه 1 . البته در مورد ماساژ بهتر است انجام نشود تا عفونت با دست درمانگر وارد زخم نگردد .
زخم درجه 3 و 4 : نیاز به دبریدمان ( برداشتن بافت مرده دارد ) این کار در زمان قدیم با دو روش انجام می شده: 1. با استفاده از چاقو بافت مرده را می بریدند و پانسمان میکردند . که امروزه در موارد بسیار پیشرفته زخم درجه 4 در اتاق عمل انجام می شود .
2 .با استفاده از آب و صابون زخم را بافشار میشستند و با بتادین و نرمال سالین ( سرم نمکی ) آن را ماساژ می دادند . که امروزه به هیچ وجه پذیرفته نیست . زیرا بتادین و آب و صابون بافت مرده و زنده جدید را با هم از بین می برند . پس زخم خوب نمی شود .
امروزه :
1: استفاده از پانسمان های آماده به نام کامفیل یا پماد الیز که گرانند اما بیشتر از قیمتشان میارزند .
این دارو ها بافت های مرده را با انجام عملی شیمیایی بر میدارند اما به ساخت بافت زنده نیز کمک می کنند .
پانسمان کامفیل را تنها باید زمانی برداشت که تغیر رنگ دهند یا خود از بافت جدا شوند .
این درمان برای زخم درجه 2 هم کاربرد خوبی دارد .
2: استفاده از لارو حشره روی زخم که چند روزی زیر پانسمان می ماند و بافت مرده را می خورد و با بزاقش به ساخت بافت زنده کمک می کند . این درمان بهترین روش درمانی ست که برای دیگر زخم ها نیز استفاده میشود . و زخم های چندین ساله غیر قابل درمان را بهبود داده است . این روش به تازگی وارد ایران هم شده و از نظر مراجع پزشکی قابل تائید است .
درمورد بیماران قطع نخاعی برخی خرید پماد الیز را بهتر از کامفیل میدانند . بخصوص آقایان . زیرا آنها دچار زخم ناحیه تناسلی هم میشوند که نمی توان از کامفیل برای آن استفاده کرد .
3. در مان دیگر استفاده از پودر طلاست که قدیم به این صورت بوده ولی امروزه از کرم هایی که ترکیب طلا دارند استفاده می شود و بسیار گرانند و در ایران هم یافت نمی شود .
